Humus’un Tarihi:
Arapça’da “Hims” olarak da bilinen Humus, Suriye’nin batısında yer alan ve geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan uzun ve hikâyeli bir şehirdir. Antik çağlardan beri yerleşim görmüş ve ticaret yolları üzerindeki stratejik konumu nedeniyle ticaret ve kültürel alışveriş için gelişen bir merkez olarak hizmet vermiştir. Humus, tarih boyunca Yunanlılar, Romalılar, Bizanslılar ve Araplar da dahil olmak üzere çeşitli medeniyetlerden etkilenmiştir.
Suriye’nin orta-batı kesiminde, başkent Şam’ın yaklaşık 160 kilometre kuzeyinde yer alan Humus, Asi Nehri kıyısında konumlanmış olup verimli ovalarla çevrilidir. Coğrafi konumu onu önemli bir ulaşım merkezi ve Suriye’nin diğer bölgelerine açılan bir kapı haline getirmiştir.
Araplar, Ermeniler ve diğer etnik gruplar da dahil olmak üzere çok çeşitli bir nüfusa ev sahipliği yapan şehir, mimarisi, mutfağı, müziği ve geleneksel el sanatlarına yansıyan zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Humus halkı sıcak misafirperverlikleri ve zorluklar karşısındaki dayanıklılıklarıyla tanınır.
Humus, stratejik ticaret konumu nedeniyle tarihsel olarak ekonomik bir merkez olmuştur. Tekstil, imalat ve tarım gibi sektörler şehrin ekonomisinde önemli bir rol oynamıştır. Ancak 2011 yılında başlayan Suriye iç savaşı Humus’un ekonomisini olumsuz etkilemiş, geniş çaplı yıkıma ve yerinden edilmeye yol açmıştır.
Khalid Ibn al-Walid Camii:
Osmanlı döneminden kalma ünlü bir anıt olan Halid İbnü’l-Velid Camii, Humus kentinin en ünlü simgesi olarak öne çıkmaktadır. Duvarları arasında, Peygamber Muhammed’in (s.a.v.) önde gelen bir sahabesi ve ilk Müslüman ordularının çok saygın bir komutanı olan Halid İbnü’l-Velid’in mezarı bulunmaktadır. 592 yılında Mekke’de doğan Halid İbnü’l-Velid, günümüz Suriye’sindeki geniş toprakların fethinde önemli bir rol oynamış, ayrıca Arabistan’da ve günümüz Irak’ında Fırat Nehri boyunca önemli askeri zaferler elde etmiştir. Askeri becerisi ve stratejik dehası geniş çapta kabul gördü ve başarısına atfedildi.
Aslen bir mezarlık olan Halid ibn el-Velid Camii’nin bulunduğu yerde,7. yüzyılın sonlarında türbeye bitişik küçük bir cami bulunuyordu. yüzyılda inşa edilmiştir. Memlükler döneminde, 1265 yılında, bu yerde daha büyük bir cami inşa edilmiştir. Ancak, Osmanlı valisi Nazım Hüseyin Paşa’nın yönetimi sırasında, nispeten modern olan bugünkü caminin inşasına yer açmak için önceki cami yıkılmıştır. Caminin inşası 1908 ile 1913 yılları arasında gerçekleşirken, iç türbenin tarihi 11. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Halid İbn el-Velid’in kalıntılarını içeren eski lahit Şam’daki Ulusal Müze’ye taşınmıştır.
Karjia Saati:
Humus’un kalbinde yer alan bir kule binası olan Karjia Clock, şehrin bir diğer ünlü simgesi ve sembolüdür. 1960’larda inşa edilen yapının zirvesinde, Cemal Abdülnasır Meydanı’ndan geçen farklı ana caddelere bakan dört yönden zamanı gösteren büyük bir mekanik saat bulunmaktadır.
Saatin tarihi 1951 yılında Bayan Karjieh’in şehir merkezindeki Saraya’nın yakınına bir saat kulesi dikilmesi için cömertçe 30.000 Suriye poundu bağışlamasıyla başlamıştır. Altı yıl sonra 1959’da kulenin inşası tamamlandığında, bağışlanan miktarın enflasyon nedeniyle bir saat mekanizması satın almaya yetmediği anlaşıldı. Projenin tamamlanmasını sağlamakta kararlı olan Bayan Karjieh, derhal 30.000 Suriye poundu daha göndererek projenin tamamlanmasını sağladı.
Saatin tasarımı, çeşitli yerel ve uluslararası modeller göz önünde bulundurularak özenle seçilmiştir. Gerekli tüm ekipman Suriye dışından temin edilirken, inşaat çalışmaları Humus’taki yetenekli ustalar tarafından yaklaşık dokuz aylık bir süre zarfında gerçekleştirilmiştir.
Kare planlı bir minareyi andıran saat kulesinde siyah ve beyaz taşlar bir arada kullanılmıştır. Saatin kendisi, her biri bir kapı görevi gören dört kemerli açıklığa sahip kare bir kubbe şeklindedir. Rakamların arkasına yerleştirilmiş gizli lambalarla aydınlatılan yaklaşık 100 cm uzunluğundaki saat ibreleri içe doğru bir ışıltı yayıyor. Saatin yapısı beyaz kireçtaşı ve siyah mermer kullanılarak inşa edilmiştir.
Saat mekanizması elektrikle çalışan Fransız yapımı mekanik bir saattir. Saat ustası Abdullah Kishi tarafından yerel olarak icat edilen bir bağlantı motoruna bağlı olan saat, elektrik kesintileri sırasında çalışmasını sağlamaktadır. Ayrıca saat, yaklaşık altı kilometrelik bir mesafeden duyulabilen müzik melodileri yaymaktadır. Saatin, ucunda metal bir disk bulunan ahşap bir “miqqit” dansçısına sahip olması da eşsiz bir görsel unsur olarak dikkat çekiyor.
Karjia Saati, Bayan Karjieh’in cömertliğinin ve Humuslu inşaatçıların işçiliğinin bir kanıtı olarak duruyor. Hem işlevsel bir zaman ölçme cihazı hem de Humus’un kalabalık sokak ve meydanlarına karakter katan sevilen bir sembol olarak hizmet veriyor.
Suriye savaşı sırasında karşılaşılan zorluklara rağmen, Humus halkı şehirlerini yeniden inşa etmeye ve zengin mirasını korumaya kararlıdır. Humus, derin bir tarihi mirasa ve canlı bir kültürel dokuya sahip, sakinlerinin ruhunu ve gücünü sergileyen bir şehir olarak ayakta duruyor.
